atmaq

atmaq
f.
1. Bir şeyi əlindən buraxaraq yaxına, ya uzağa tullamaq, fırlatmaq. Yol daşını yol quşuna; Atma, qardaş, kərəm eylə. X.. <Usta> . . əlindəki gül dəstəsini yemək masasının üstünə atdı. M. Hüs.. Nisa kömür qabını yerə atıb gəldi. M. C..
2. Bir şeyi hündür yerdən aşağı tullamaq, salmaq. Lövbəri dənizə atmaq. Damın qarını atmaq. – Kim isə zəncirləri lom ilə yerə atır. M. İ..
3. Salmaq. Həbsə atmaq. – Kərim xanı yenə . . bir qəbir təsiri bağışlayan kameraya atdılar. M. İ.. Özünü atmaq – atılmaq, tələsik girmək, keçmək, daxil olmaq. İvaşenkonun geri oturtduğu düşmən dəstəsindən balaca bir qrup özünü keçidə atdı. M. İ.. Uşaq özünü atasının qucağına atdı. M. C.. Mən güclə özümü oyankı otağa atdım. S. Rəh..
4. Tərk etmək, buraxmaq, üz döndərmək. Ev-eşiyini atmaq. Arvad-uşağını atmaq. İşi atmaq. – Atdın vətəni neçin, qəribim? Arxandan əcəl məgər yetişdi? A. S.. // məc. Əl çəkmək, tullamaq, tərk etmək. Papirosu atmaq. İçkini atmaq. – Səndən üzməmişəm bircə gün də əl; Demə: «Hüseyn məni atmış», amandır! M. R..
5. Rədd etmək, əməl etməmək. Qardaşımın sözünü ata bilmədim. M. S. O..
6. Doldurulmuş tüfəngdən, tapançadan, topdan və s. silahdan atəş açmaq. Tüfəng atmaq. Top atmaq. Pulemyot atmaq.
7. məc. dan. Vurmaq, öldürmək, yaralamaq (tüfəng, ya tapança ilə). Quş atmaq. – Nəbi hirslənib dedi: – . . bu saat burdan rədd olmasan, səni atacağam. «Qaçaq Nəbi». Ansızın çıxan bu ceyranı heç kəs ata bilmədi. Ç..
8. Örtmək, salmaq, sərmək. Üstünə yorğan atmaq.
9. Səpmək. Toxum atmaq.
10. Sökülmək. <Hətəm> əsəbilikdən yumruqları ilə ciblərini elə aşağı basdı ki, az qaldı paltarın tikişi atsın. M. C..
11. Döyünmək, vurmaq, tərpənmək. Ürəyi atmaq. Nəbzi atmaq.
12. Çıxarmaq, buraxmaq, pozmaq. Məqalənin birinci abzasını atmaq.
13. məc. Uzatmaq. Bəzən adama elə gəlir ki, əlini dağların təpəsinə atsan, ulduzları tuta biləcəksən. S. Rüst..
14. məc. dan. İçmək.
15. Bir sıra isimlərin yanına gətirilərək mürəkkəb feil və müxtəlif ifadələr düzəldilir; məs.: can atmaq (bax can), kif atmaq (bax kif), əl atmaq (bax əl), addım atmaq (bax addım), püşk atmaq (bax püşk).

Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 2009.

Игры ⚽ Поможем написать реферат

Look at other dictionaries:

  • atma — «Atmaq»dan f. is. və s. Atma nizə. Ən qədim insanların ilk atma silahı daş, ağac parçası və s. idi …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • daş — is. 1. Təbiətdə parçalar, yaxud böyük və kiçik kütlələr şəklində təsadüf olunan, suda həll olunmayan bərk cisim (süxur). Küçələrə daş döşəmək. – Bütün izdiham əlinə keçən daş, kəsək parçalarını alovun üstünə yağdırdı. . M. Hüs.. <Rübabə>… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • güllə — is. Top, tüfəng, tapança kimi odlu silahlardan atmaq üçün qurğuşundan düzəldilmiş girdə və uzunsov mərmicik. Top gülləsi. Tüfəng gülləsi. – <Heydərqulunun> kürəyindən dəyən güllə sol ciyərini parçalayaraq böyründən çıxmışdı. Ə. S.. <Ovçu …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • baş — is. 1. İnsan bədəninin kəllə və sifətdən ibarət olan yuxarı hissəsi. İri baş. Onun başı ilə bədəni arasında tənasüb yoxdur. – Baş bədənin tacıdır, gözlər onun daş qaşı. (Ata. sözü). // Heyvan bədəninin beyin olan yuxarı və ya ön hissəsi. Toğlular …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • boyun — is. 1. Başın bədənlə birləşən hissəsi. Yoğun boyun. Əyri boyun. Uzun boyun. Boynundan yapışmaq. 2. Paltarın, boğazı dövrələyən hissəsi. Paltonun boynu. Dik boyun. Köynəyin boynu dardır. 3. Arabaya və kotana qoşulan cüt heyvan (öküz, ya kəl).… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • irəli — z. 1. Hərəkətin istiqamətinə görə qabağa, qabaq tərəfə (geri əksi). İrəli yerimək. İrəliyə addımlamaq. İrəli çıxmaq. İrəli sürmək. – Qaraca qız isə irəli gəlib öz dostunun zəhərlənmiş qanını sorur. S. S. A.. Kəhər yerindən dördnala sıçrayıb… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • səpmək — 1. f. 1. Toxumu səpin üçün hazırlanmış torpağa səpələmək; toxum atmaq, əkmək. Çiyid səpmək. – . . Vəliqulu çöldə idi. Zəmiyə toxum səpirdi. C. M.. <Tarverdi:> . . İkicə pud bu il yerə <buğda> səpdim. C. C.. 2. Tökmək (toz halında olan …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • əl — is. 1. Qolun biləkdən dırnaqlara qədər olan hissəsi. Əli ilə tutmaq. Sağ əl. Əllərini yumaq. Əlini çiyninə qoymaq. Əli ilə sığallamaq. Əli ilə götürmək. İnsan işlərinin çoxunu əlləri ilə görür. – Tək əldən səs çıxmaz. (Ata. sözü). Əfsus ki,… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • addım — is. 1. Yeriyərkən ayağın qaldırılıb irəli atılmasından ibarət hərəkət; qədəm. Ağır addım. İri addım. Addım səsi eşitmək. Addımını yavaşıtmaq. Addımını sürətləndirmək. 2. Bir addım arasındakı məsafə qədər uzunluq ölçüsü. Həyətin uzunu 20 addımdır …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • boy — 1. is. 1. Bədənin uzunluğu; qədd, qamət. Boyu uca adam. Boyu qısa. Sənin boyda. Bir boyda. – Bir balaca boyu var, ev dolusu toyu var. (Tapmaca). // Bədən quruluşu, bədəndə tənasüb. O qadının heç boyu yoxdur. 2. Ümumiyyətlə, uzunluq. Gəbənin boyu …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”